06 sep Is er altijd een conflict nodig voor mediation?

12 feb Do you want to be my Valentine?

09 jan Uitdagingen in het geval van nieuwe liefde

Mensen gaan om vele redenen uit elkaar. Volwassen redenen. Een van die redenen heeft te maken met de behoefte aan een nieuwe liefde of er is zelfs al sprake van een nieuwe partner. Ouders willen ook verder met hun nieuwe leven en nieuwe liefde en het is dan soms moeilijk om de kinderen op de eerste plek te zetten.

Zoals blijkt uit de open brief van Villa Pinedo

Open brief – Aan alle gescheiden ouders

moeten kinderen bij een scheiding wennen aan een heleboel veranderingen, waaronder eventuele nieuwe liefdes van de ouders. Het gezin van vroeger bestaat niet meer en hun thuis ligt in verbouwing.

Het is daarom zinvol om dit in overweging te nemen als er een nieuwe liefde in je leven is of als je weer op vrijersvoeten gaat.

Wat zijn punten waar je aan kunt denken? Ik ben in de praktijk natuurlijk heel veel voorbeelden tegen gekomen van hoe het mis kan gaan. Ik ben echter geen orthopedagoog of kinderpsychologe dus heb ik het onderstaande gebaseerd op een combinatie van wat ik in de literatuur ben tegen gekomen en in de praktijk.

Tegenwoordig zijn ouders meer open tegenover hun kinderen. Er is minder afstand tussen de generaties. Het kan daarom uitdagend zijn om de openheid te beperken en tegelijkertijd eerlijk en authentiek te blijven. Blijf eerlijk maar betrek de kinderen niet bij elke nieuwe vlam en stort niet je hele hart bij ze uit.

Vertel eerst aan de andere ouder, alvorens aan de kinderen, dat er sprake is van een nieuwe partner en heb geduld met het introduceren van de nieuwe partner bij de kinderen.

Kinderen lijken tegenwoordig al heel vroeg wijs maar kunnen in hun kinderlijke beleving van relaties de nieuwe partner zien als dief van hun vader of moeder en als de schuldige aan de scheiding. Sprookjes over boze stiefmoeders genoeg om dit te onderschrijven.

Onderschat kinderen echter niet in hun vaardigheden om in te schatten wat er aan de hand is. Kleine potjes hebben grote oren en een kleine aanwijzing kan voor hen voldoende zijn om door te hebben dat het niet om een gewone vriend of vriendin gaat.

Kinderen kunnen bang zijn om hun ouders, hun liefde of aandacht te verliezen. Ze hebben vaak al een periode meegemaakt dat hun ouders andere dingen aan hun hoofd hadden. Als de kinderen niet bij je wonen maar een omgangsregeling hebben zullen ze jou heel graag willen zien en behoefte hebben aan je onverdeelde aandacht. Ze willen jou zien zoals je bent met hen, als ouder en niet zoals je bent met je nieuwe partner.

Als je iemand introduceert als nieuwe partner is het raadzaam om daarmee te wachten tot je overtuigd bent van de duurzaamheid van de relatie en je echt van plan bent verder te gaan met diegene. In dat kader kan het verstandig om een eventuele vlam niet bij je te laten logeren als de kinderen bij jou zijn.

Kinderen zijn heel handig met techniek en spelen vaak met je telefoon. Als je niet wilt dat ze bepaalde foto’s of berichtjes zien is het daarom handig om je wachtwoord te veranderen.

Kinderen kunnen in verzet raken als een nieuwe partner zich als ouder gaat opstellen, wees hier waakzaam voor.

Geniet van je nieuwe leven en liefde en blijf bewust van de behoeften van de kinderen.

Bronnen : When parents part Penelope Leach, Open brief Villa Pinedo, Geïnspireerd door de praktijk.

07 nov Onbekend maakt onbemind, testament en onterving

Regelmatig word ik gebeld over een “niet correct” tot stand gekomen testament. Het gaat meestal om onterving.

Legitieme portie geen pleister tegen het bloeden:

Volgens Nederlands erfrecht heb je dan als kind nog wel recht op een kleiner deel van de erfenis, de legitieme portie. Toch wordt dit als pijnlijk ervaren. Soms voelt het alsof je ouders minder van jou hebben gehouden dan van de andere kinderen. Vaak roept het veel vragen op die je niet meer kan stellen aan de overleden ouder.

Gevaar voor juridisch geschil ligt op de loer:

Door alle onbeantwoorde vragen en onderliggende emoties is de kans op een juridisch geschil groot. Deze kans neemt nog toe als de overige broers en zussen de onterving zien als een bevestiging van de rol van zwart schaap van de familie. Ook de omstandigheden in de jaren voor het overlijden spelen een grote rol. Vooral als het testament vlak voor het overlijden is gewijzigd. Of in een periode waarvan je je achteraf kan afvragen was moeder toen niet al aan het dementeren? En wat voor rol hebben de andere kinderen gespeeld? Voer genoeg voor een jarenlange juridische strijd. Maar het kan ook anders.

Mediation voor of na overlijden kan een groot verschil maken

Voor overlijden:

De beweegredenen voor een ouder om een of meerdere kinderen in de legitieme te stellen lopen erg uiteen. Het is echt niet altijd zo dat dit bedoeld is als een straf. Soms denkt de ouder dat het ene kind het geld meer nodig heeft dan de ander. Of dat het andere kind veel beter voor zichzelf kan zorgen. Hierover kan onder begeleiding van de mediator goed over gesproken worden met het kind en de andere kinderen. Zelfs als er wel sprake is van conflict kan mediation de ouder en het kind de kans bieden het toch nog uit te spreken. Dit verminderd de kans op een onaangename strijd.

Na overlijden:

De onterving komt nog harder aan als de erven niet de benodigde informatie willen geven die nodig is om de legitieme te bepalen of op andere wijze denken dat ze het recht of de plicht hebben om de legitimaris het leven zuur te maken. Via mediation kan er in ieder geval op een meer prettige manier tot het uitwisselen van informatie en de rest van de afwikkeling worden gekomen.

Onbekend maakt onbemind:

Het bespreekbaar maken van de pijnpunten en het benadrukken van het gemeenschappelijk doel is een enorme plus aan mediation. Gemeenschappelijke doelen kunnen zijn het spoedig afwikkelen van de nalatenschap en de familie niet uit elkaar laten vallen (dit heeft ook consequenties voor de jongere generaties), het voorkomen van langdurige en kostbare procedures.

Geef mediation een kans:

Het is nog niet heel gebruikelijk in Nederland om mediation in te zetten voor overlijden. Wellicht ligt daar nog een schone taak voor notarissen om de ouder die wil onterven te wijzen op de emotionele gevolgen en de potentiële juridische strijd die de erven dan ook zullen erven en de mogelijkheid van een gesprek hierover bij een mediator.

Het is zo snel gezegd dat het toch geen zin heeft om met die of die te praten. Of dat praten aan de keukentafel ook tot niets heeft geleid. Een mediator is echter speciaal opgeleid om zo te begeleiden en interveniëren dat de deelnemers empowered worden om op een andere manier te luisteren en communiceren en te denken vanuit win-win in plaats van win-lose. Er is ook niets verloren door mediation daar waar een procedure in de regel verder escaleert.

Het overwegen waard dus. Heeft u vragen bel dan 020-6392112.

28 apr Interview over mediation door SBS shownieuws

Afgelopen dinsdagavond 26 april 2016 werd ik geïnterviewd door SBS shownieuws over de mogelijkheden van mediation voor het invullen van een contactregeling tussen volwassen dochters en hun vader, die dementerend is en wiens partner niet langer toestond dat er contact plaatsvond tussen vader en zijn dochters. Zie: Shownieuws-late-editie

In een aantal van mijn eerdere blogs, die u kunt teruglezen op mijn website boomsmashriber.nl, lichtte ik al toe dat een nieuwe partner van een van de ouders voor spanningen kan zorgen tussen de partner en de kinderen uit een eerdere relatie en dat mediation kan helpen om bruggen te slaan en de communicatie weer op gang te brengen, daar waar er geen sprake meer was van communicatie of de communicatie eerder een destructief dan een constructief effect had gekregen. Er valt veel te winnen met mediation voor het overlijden van een ouder om de familiebanden te herstellen, maar ook om nog grotere problemen na het overlijden te voorkomen of te beperken.

15 apr Eerste hoogleraar vaderschap ter wereld benoemd.

De eerste hoogleraar vaderschap ter wereld is benoemd. Haar naam is Renske Keizer en zij is zelf moeder van 3 kinderen. Naar aanleiding van haar onderzoek naar de betekenis van vaders voor kinderen roept zij in een artikel in het Parool op om moeders van hun voetstuk af te halen en vaders ook de ruimte en de erkenning te geven die zij verdienen. Haar boodschap: vaders zijn geen moeders maar ook even zo waardevol als ouders en opvoeders. Zo vormen vaders meer dan moeders de brug naar de buitenwereld en laten zij eerder angst overwinnen. Door toedoen van de Nederlandse cultuur ten aanzien van arbeidsparticipatie van vrouwen en de perceptie van werkgevers dat mannen die minder willen werken om de zorg voor de kinderen op zich te willen nemen minder loyaal en ambitieus zijn, is het vaak nog de vrouw die als de primaire opvoeder wordt gezien en speelt de man de tweede viool. Ook al bestaan de mogelijkheden op papier, professioneel is het vaak nog lastig voor mannen om gebruik te maken van mogelijkheden zoals ouderschapsverlof. Volgens Keizer is een scheiding vaak een moment waarin vaders er toch voor kiezen om in hogere mate te gaan participeren in de opvoeding en zorg voor hun kinderen. Een scheiding kan de dynamiek gedurende het huwelijk doorbreken. In de praktijk kom ik tegen dat vaders dat steeds vaker willen. In de wet is tegenwoordig opgenomen dat gelijkwaardig ouderschap het uitgangspunt is. Dit staat echter niet per se synoniem aan even veel tijd met de kinderen doorbrengen. Of een co ouderschap geschikt is voor de kinderen is afhankelijk van de kinderen in kwestie en de andere omstandigheden in het verleden, op dat moment en de toekomst. Bij een scheiding schrijft de wet voor dat ouders hierover afspraken maken en neerleggen in een ouderschapsplan. Als er geen sprake is van gezamenlijk ouderlijk gezag is dat niet verplicht, maar goede en duidelijke afspraken over de verdeling van de zorg, opvoeding en kinderalimentatie zijn wel aan te bevelen om rust en structuur te creëren. Mediation is zeer geschikt om samen tot afspraken te komen en meteen deze afspraken op te nemen in een ouderschapsplan. Keizer beschrijft dat sommige moeders vanuit het patroon tijdens het huwelijk waarin zij weinig inmenging dulden in de opvoeding, ook na de scheiding willen blijven bepalen wanneer vader de kinderen ziet en hoe de opvoeding loopt. Als dit er toe leidt dat ouders geen afspraken kunnen maken dan worden de verzoeken voorgelegd aan de rechter die dan bepaalt wanneer de kinderen bij welke ouder zijn. Hoewel dit niet te prefereren is en niet de bedoeling van de wet, die immers als uitgangspunt heeft het maken van afspraken door gelijkwaardige ouders, is dit  soms nodig om uiteindelijk rust te creëren. Zowel als mediator als advocaat kan ik u hierin begeleiden.

04 feb Laat het erven niet bederven

Reken niet op goed dat u erven moet. Een bekend Nederlands gezegde dat de mens waarschuwt om zich rijk te rekenen. Echter, in de praktijk gaat het ook vaak over andere verwachtingen dan slechts de financiële. Rondom sterven en erven spelen onuitgesproken emoties, hoop op erkenning of bevestiging van gevoelens van afwijzing, concurrentie en jaloezie een belangrijke rol, die de upside van erven danig kunnen bederven. Er zijn boeken vol geschreven over de genoegens van het gezin. Het idee van een harmonieuze familie die ons vervult zit diep in ons culturele gedachtegoed gegrift, maar pakt in de praktijk vaak anders uit. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat ouders bij hoog en laag zullen beweren dat ze al hun kinderen gelijk lief hebben en geen favorieten hebben, maar dat dit in werkelijkheid niet zo is. Ouders mogen dit niet van zichzelf onderkennen en onderdrukken dit. Wat niet betekent dat hun kinderen dit niet voelen. Bespreekbaar wordt het bijna nooit. Komt het aan de orde, dan wordt het ontkent. Kortom, er rust een taboe op. Ook komt het voor dat een van de kinderen in de ogen van de ouders of een ouder minder opgewassen is tegen de wereld dan de andere kinderen en daarom voelt dat dit kind meer beschermd of gesteund dient te worden. Dit patroon kan zich tot ver in de volwassenheid voortzetten. Dit kind krijgt dan vaak meer financiële support dan de anderen die hebben bewezen zich altijd wel te kunnen redden. Op hun beurt kunnen zij zich weer bestraft voelen of niet gezien voor al hun best doen, hun harde werk. Misschien komt al hun succes wel voort uit een levenslange poging om waardering te krijgen van die ene ouder. Dat je broer of zus dan beloond wordt voor wat jij misschien beschouwt als onderpresteren kan dan gevoelens van emotionele burn out oproepen. De kaarten kunnen opeens weer heel anders geschut worden als de ouder wiens favoriet jij was overlijdt voor de andere ouder die weer een andere favoriet heeft. Ook worden door ouders soms beloften gedaan die zij niet daadwerkelijk gestand doen in hun testament, maar waarvan ze de kinderen niet op de hoogte brengen. Dit kan voor alle kinderen tot verwarring leiden. Het kind die de belofte heeft ontvangen, kan daar wellicht zeer moeilijk afstand van doen, omdat hij of zij al gerekend had op goed dat hij erven moest. De andere kinderen verwijzen naar het testament dat toch glashard de laatste wil verwoord. Gevoelens en wensen onbesproken laten wordt vaak gezien als de mantel der liefde, maar vragen onbeantwoord laten voor de erven die dan hun antwoorden uit een testament moeten destilleren is vaak erg onbevredigend voor de mensen die behoefte hebben aan een antwoord. Het is lastig de rekening op te maken van het gezinsgeluk of de liefde van je ouders als ze er niet meer zijn.

Mediation kan hier een uitkomst bieden. Het hoeft niet eens te gaan om een geschil. Het is meer een gelegenheid om in een veilige setting, desgewenst ook onder begeleiding van een coach of relatietherapeut, sluimerende kwesties een plaats te geven en te verduidelijken. Ik vertel u er graag meer over mocht u interesse hebben.

27 jan Omgangsregeling stopgezet door brief minderjarige kinderen aan rechter

Hoewel kinderen in rechte vertegenwoordigd worden door hun ouders hebben zij de mogelijkheid om een ambtshalve beslissing te vragen aan de kinderrechter. Dat wil zeggen dat minderjarigen geen zelfstandige procespartij zijn in omgangs-, informatie- en consultatieprocedures. Om minderjarigen toch een eigen toegang tot de rechter te bieden, is gekozen voor de mogelijkheid van informele benadering door bijvoorbeeld een briefje of telefoontje aan de rechter.

In deze zaak hebben de kinderen een brief gestuurd aan de kinderrechter en gebruik gemaakt van de mogelijkheid die artikel 1:377g BW biedt, waarin is opgenomen dat de rechter indien haar blijkt dat de minderjarige van twaalf en ouder hierop prijs stelt, ambtshalve een beslissing geven over o.a. omgang of een eerdere beslissing wijzigen. Dit artikel is ook van toepassing voor kinderen jonger dan 12 jaar, die in staat worden geacht tot een redelijke waardering van hun belangen ter zake.

De kinderen hadden aangegeven in hun brieven aan de rechter de voorlopige omgangsregeling niet te willen.

De kinderrechter heeft naar aanleiding van de brieven van de kinderen met de ouders gesproken en de Raad voor de Kinderbescherming geconsulteerd. De rechter heeft naar aanleiding van o.a de gesprekken en het Raadsonderzoel bepaald dat er geen rechtens afdwingbare omgangsregeling geldt tussen de kinderen en hun vader.

Zie voor de uitspraak.

28 mei 1/3e van de huwelijken eindigt door scheiding, 2/3e door overlijden

Door alle ophef rondom vechtscheidingen staat niemand er echt bij stil dat de meeste huwelijken door de dood worden ontbonden. Hoewel de echtgenoten het samen kranig hebben volgehouden wil dat niet zeggen dat er bij het overlijden van een van de echtgenoten toch nare conflicten kunnen ontstaan.

Vooral bij samengestelde gezinnen, waarbij er 2e of 3e echtgenoten in het spel zijn kan bij de eventueel daarbij behorende 2e leg de spanning tussen bijvoorbeeld de kinderen uit het eerste huwelijk en de nieuwe echtgenoot over de jaren heen sterk zijn opgelopen. Voor kinderen uit het eerste huwelijk kan het moeilijk te begrijpen zijn dat zij onterfd zijn of dat de nieuwe vriendin van papa via een tweetrapsmaking met volledige inteerbevoegdheid in feite al het vermogen kan verteren. Vooral als deze vriendin dan ook nog eens vele jaren jonger is dan vader en nog vele jaren interen voor de boeg heeft kan dat tot verontwaardiging leiden. Wat te doen als men met een dergelijke situatie wordt geconfronteerd? Procederen in het erfrecht is meestal geen eenvoudige zaak, duurt lang en brengt ook de nodige kosten met zich mee.

Bij echtscheidingen wordt mediation steeds vaker toegepast en de politiek spant zich nu in om in de toekomst mediation bij echtscheiding zelfs verplicht te maken. Er eerst samen uit proberen te komen lijkt steeds meer de norm te worden bij beëindiging van het huwelijk door scheiding. Hoewel een grote deel van de huwelijken eindigt door het overlijden van een van de partners staat men hier echter nagenoeg niet bij stil. Je kunt als de vader uit dit verhaal denken dat het jouw tijd wel zal duren en de eventuele problemen die in het verschiet liggen overlaten aan je kinderen en je geliefde om uit te vechten of op te lossen, of je kunt bij leven via mediation nog de familierelaties verbeteren en daarmee je naasten een betere toekomst nalaten.

Ook kunnen er veel problemen voorkomen worden door de bedoelingen die je hebt bij je testament van te voren nader toe te lichten, zodat dit voor de achterblijvers beter te begrijpen en daarmee te accepteren is.
Daarmee maak je je testament ook echt tot je laatste wil. Maar ook als er voor het overlijden hier geen sprake van is geweest valt er nog veel te winnen met nalatenschapsmediation.

16 apr Online mediation biedt uitkomst

Mediation is een goede en steeds bekendere manier om samen tot een oplossing te komen. Maar in de praktijk kun je tegen een aantal praktische aspecten aanlopen. In zulke gevallen biedt online mediation uitkomst.

Mediation: steeds meer mensen kiezen ervoor in plaats van de gang naar de rechter te maken. Je hebt op deze manier immers meer controle over de uitkomst en kan de best passende oplossing creëren. Bij mediation coacht en begeleidt de mediator de partijen bij het maken van afspraken. De gangbare manier om dit te doen is in gesprekken, waar de betrokken partijen bij aanwezig zijn.

Mediation en praktische aspecten
In mijn praktijk als advocaat en mediator heb ik gemerkt dat veel mensen graag zouden kiezen voor mediation, maar tegen een aantal praktische aspecten aanlopen. Want het traject met gesprekken is nu eenmaal tijdrovend en vraagt erom dat partijen fysiek aanwezig zijn. En dat kan heel lastig te combineren zijn met de zorg voor de kinderen, of met werk. Helemaal wanneer een of meer van de partijen in het buitenland woont of vaak moet reizen voor zijn of haar werk.

Bedenktijd
Naast deze praktische zaken speelt er nog een ander aspect tijdens mediationgesprekken. Het kan voorkomen dat je met vragen wordt geconfronteerd, waar je soms liever wat bedenktijd voor zou willen hebben. Heel begrijpelijk. En tijdens een gesprek is dat niet altijd even makkelijk te realiseren. In praktische zin, en ook uit kostenoogpunt.

Online mediation biedt uitkomst
Gelukkig biedt in al zulke gevallen online mediation uitkomst. Als geaccrediteerd online mediator, aangesloten bij de Vereniging van Online Mediators, leg ik cliënten deze keuze graag voor wanneer zij mediation overwegen. Ook bij online mediation begeleid ik als mediator partijen bij het vinden van een oplossing met elkaar, maar dit gebeurt grotendeels online. Deelnemers kunnen in hun eigen tijd deelnemen aan de mediation, waar en wanneer ze maar willen, ‘24/7’. Doordat zij tijd krijgen om na te denken en te reageren wanneer het hun uitkomt, ontstaan vaak nieuwe inzichten. De doorlooptijd van een mediationtraject kan daardoor worden verkort. Dat bespaart ook kosten, nog afgezien van de besparing op reistijd en -kosten.

Online mediation: efficiënte diagnosetool
Bij online mediation ontvangen deelnemers via hun e-mail een inlogcode. Hiermee kunnen ze inloggen in een beveiligde online omgeving. Deelnemers ontvangen voor hun situatie specifieke vragenlijsten die zij moeten invullen. Door deze vragenlijsten krijgen zij zelf beter inzicht in hun conflict en wat zij nodig hebben om daaruit te komen. Als mediator leg ik de antwoorden op de vragen van de diverse betrokken partijen naast elkaar en bestudeer ik deze. Hiermee beschik ik als mediator over een efficiënte diagnosetool.

Hybride vorm: online en live mediation
Zelf werk ik vooral met een hybride vorm van online mediation. Dit houdt in dat er mediationgesprekken plaatsvinden bij mij op kantoor in Amsterdam, in combinatie met de online mediationtool. Al naar gelang de specifieke wensen en omstandigheden van de deelnemers kan de verhouding online-livegesprekken, of gesprekken via videoconferencing, worden afgewisseld. Deze hybride vorm is ‘the best of both worlds’. De online mediationtool geeft immers sneller en beter inzicht in de bron van het conflict, hoe dit conflict zich uit en hoe het opgelost kan worden. En de ervaring heeft mij geleerd dat het voor iedereen prettig werkt om elkaar te ontmoeten, een relatie op te bouwen en een veilige sfeer te creëren. Zo wordt er vertrouwen opgebouwd in het mediationproces.

Online mediation: toepassingen
Online mediation kun je inzetten bij echtscheidingen, omgangsregelingen, alimentatieberekeningen, gezagsgeschillen, beëindiging van geregistreerd partnerschap of samenleving, familiekwesties, donorovereenkomsten, afhandeling van nalatenschappen en erfrechtelijke kwesties. Online mediation is in zulke gevallen een praktische tool waarmee je de kracht van mediation kan inzetten, en tegelijkertijd kan aansluiten op de veranderende behoeften en ontwikkelingen in de samenleving.

Meer weten over hoe (online) mediation conflicten kan helpen oplossen? Neem dan contact met mij op.

17 mrt Systeemaanpak mediation bij omgang grootouders en kleinkinderen.

Met een systeemaanpak in mediation kun je tot doeltreffende afspraken komen over een omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen. Dit bespaart een gang naar de rechter en leidt tot oplossingen waarmee je een hoop leed voorkomt.

In mijn vorige blog schreef ik over de initiatiefnota ‘Opgroeien met opa en oma’, die het CDA recent heeft ingediend. Hierin wordt gepleit voor het wettelijk verankeren van het recht van grootouders op een omgangsregeling met hun kleinkinderen. De initiatiefnemers van de nota benadrukken de waarde van het oplossen van conflicten door onderling afspraken maken, buiten de rechter om. Dit zowel met het oog op besparingen voor de overheid als het beheersen en herstellen van familiaire banden.

Ouderschapsplan en omgang grootouders.

Bij een echtscheiding zouden ouders in hun ouderschapsplan naast hun onderlinge afspraken ook rekening moeten houden met de manier waarop de grootouders contact zullen blijven houden met de kleinkinderen, menen de initiatiefnemers van ‘Opgroeien met opa en oma’. Ook Kinderombudsman Marc Dullaert pleit voor het opnemen van een omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen in het ouderschapsplan. De ouderenbond ANBO onderschrijft eveneens dit standpunt.

Systeemaanpak in mediation.

Met een systeemaanpak in mediation kun je tot doeltreffende afspraken komen over een omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen in het ouderschapsplan. In mijn eerdere blog schreef ik al hoe een systeemaanpak in mediation de spanningshaard van een conflict blootlegt. Bij het maken van afspraken over de omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen in een scheidingsprocedure kijk ik in dit geval naar het systeem, over verschillende generaties heen. Welke rol hebben de grootouders ingenomen in de zorg en ontwikkeling van de kinderen tot dan toe? In hoeverre zijn en worden zij erkend in deze rol? Een partner wordt na scheiding een ex-partner, maar voor kinderen blijven opa en oma nog altijd opa en oma, in plaats van ex-oma en ex-opa.

Omgangsregeling grootouders en echtscheiding.

Door het extra aspect van de omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen zou de afwikkeling van de echtscheiding nog ingewikkelder zou worden, zo menen critici. Natuurlijk moet hierin een goede balans gevonden worden. Grootouders moeten geen partij worden bij het ouderschapsplan; zij hebben immers ook niet het gezag. Anderzijds kan wettelijk omgangsrecht wel een stok achter de deur zijn voor sommige ouders. Denk hierbij aan situaties waarin geen enkele vorm van zorg of contact meer mogelijk is tussen grootouders en kleinkinderen. In zulke gevallen moeten ouders wel aandacht besteden aan dit onderdeel van het ouderschap. Net zoals zij dit tijdens hun relatie deden.

Systeemaanpak in mediation bespaart leed.

Grootouders zijn bij een echtscheidingsprocedure geen partij. Wanneer een van de ouders niet vrijwillig meewerkt aan bijvoorbeeld een al jaren bestaande oppasregeling van oma, moeten zij in de huidige situatie daarom een aparte procedure starten. Zowel financieel als emotioneel is dat een grote stap. En als je kijkt naar het gehele systeem heeft ook dat weer gevolgen. Denk aan de loyaliteitsspagaat waar de kleinkinderen in terecht kunnen komen. Juist de systemische optiek kan precies dat steuntje in de rug zijn om tot afspraken te komen. Met de systeemaanpak in mediation kun je zo een hoop leed besparen, bij grootouders, ouders en kleinkinderen.

09 mrt Omgangsrecht grootouders en kleinkinderen?

Het omgangsrecht tussen grootouders en kleinkinderen moet expliciet wettelijk worden vastgelegd. Hiertoe pleit het CDA in de vorige week ingediende initiatiefnota ‘Opgroeien met opa en oma’.

Een omgangsregeling voor grootouders is een logische gedachte. Als beide ouders werken, of na echtscheiding van ouders, springen zij vaak bij om op de kleinkinderen te passen. Zo hebben zij ook een belangrijke invloed op de opvoeding van kinderen. In een van mijn eerdere blogs schreef ik al over het omgangsrecht tussen grootouders en hun kleinkinderen. Momenteel is dit recht op omgang uitsluitend impliciet in de Nederlandse wetgeving opgenomen.

Recht op omgang: family life

Op grond van artikel 1:377a BW heeft een kind recht op omgang met degene die in nauwe persoonlijke betrekking tot hem of haar staat. Dit wordt ook wel ‘family life’ genoemd (art. 8 EVRM). Hebben grootouders geen contact met hun kleinkind(eren), terwijl ze dat wel graag zouden willen? Dan moeten zij aantonen dat er sprake is van ‘family life’, en in het bijzonder van een ‘nauwe persoonlijke betrekking’. Dit gebeurt aan de hand van de concrete omstandigheden en feiten.

Impliciete wetgeving: schrijnende gevallen

De huidige impliciete wetgeving over het omgangsrecht tussen ouders en kleinkinderen leidt in de praktijk tot schrijnende gevallen. Via mijn speciale kinderrechtwebsite ontvang ik zelf bijvoorbeeld vaak reacties van grootouders die wanhopig zijn: ze willen heel graag contact met hun kleinkinderen, maar dat kan of mag niet. Bijvoorbeeld door toedoen van een echtscheiding, of omdat hun eigen kind of schoonkind dit niet wil.

Initiatiefnota omgangsregeling

In de vorige week ingediende initiatiefnota ‘Opgroeien met opa en oma’ pleit het CDA voor een wettelijke verankering van het recht van grootouders op een omgangsregeling met hun kleinkinderen. De initiatiefnemers wijzen aan de hand van uitspraken van diverse rechtbanken erop, dat de huidige impliciete wetgeving leidt tot willekeurige uitkomsten. Zo komt het voor dat grootouders die drie jaar lang gedurende één à twee dagen in de week op hun kleinkinderen hebben gepast, geen recht op een omgangsregeling is toegekend. Terwijl in een zaak waarbij de grootouder het kleinkind na de geboorte vijfmaal had bezocht, dit recht wél werd toegekend.

Omgangsrecht en belangenafweging

Het omgangsrecht tussen grootouders en kleinkinderen verschilt ook met de wijze waarop dat in ons omringende landen is geregeld, zoals België en Duitsland. In deze landen komt aan de grootouders in beginsel een omgangsrecht toe, mits er een juridische afstammingsband bestaat (de ‘ontvankelijkheidstoets’). Wel wordt rekening gehouden met de mate waarin een affectieve band aanwezig is tussen grootouders en kleinkind. Ook wordt er getoetst aan het belang van het kind. De bewijslast van het tegendeel rust in België en in Duitsland echter bij de ouders in plaats van bij de grootouders. Kortom: in deze landen vindt een belangenafweging plaats.

Omgangsregeling en mediation

Kinderombudsman Marc Dullaert zegt hierover: “Ik zou graag willen dat de rechter toetst of een omgangsregeling in het belang van het kind is. Ik vind de rol van de grootouders belangrijk, maar het kind moet te allen tijde centraal staan.” Vanuit mijn vak en als ouder onderschrijf ik uit de grond van mijn hart het gevoel dat het kind centraal moet staan. En daarnaast ben ik er groot voorstander van om buiten de rechter om afspraken te maken over een omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen. In mijn volgende blog zal ik ingaan op een doeltreffende manier waarop dat kan.